Nguồn gốc cây hoa mai
Mai vàng thuộc họ Ochnaceae, có tên khoa học là Ochna integerrima, thuộc loại cây đa niên, có thể sống trên 100 năm. Về đặc tính cây mai trong tự nhiên sẽ tự rụng lá vào mùa Đông và ra hoa vào mùa Xuân, tuy nhiên để điều chỉnh cho mai ra hoa đúng vào dịp tết thì chăm sóc mai vàng, người chơi mai đã lảy hết lá vào khoảng rằm tháng chạp âm lịch để kích thích ra rễ cho cây mai ra hoa theo mong muốn.
Đặc điểm của cây hoa mai
Nhận diện đặc điểm rất quan trọng trong quá trình chăm sóc mai vàng. Nó giúp bạn nhận diện những “biểu hiện lạ” để có phương án phòng trị bệnh hiệu quả.
Về phần gốc, cây mai có bộ rễ khá to, mọc lồi lõm. Thông thường rễ có thể đâm sâu xuống đất từ 2–3 mét. Thân cây mai khá xù xì và cao lớn. Trên thân mọc ra nhiều cành nhánh đan xen nhau. Chiều cao tối đa có thể vươn tới của cây mai là 20–30 mét.
Xét về lá, cây mai nổi bật với những chiếc lá đơn, nhỏ, mọc so le nhau. Trên phiến lá sẽ có dạng hình trứng thuôn dài, màu hơi vàng. Bộ phận tươi tắn nhất ở cây mai chính là hoa, những bông hoa này có xu hướng mọc thành chùm. Một khi cây hoa mai bắt đầu bung vỏ lụa thì tốc độ tăng trưởng rất nhanh, chỉ cần 7 ngày là hoa và cánh sẽ bắt đầu tàn và rụng.
Có những loại hoa mai nào hiện nay?
Như Đặng Gia Trang đã đề cập, việc nhận diện đúng giống mai đang trồng, việc chăm sóc mai vàng, bón phân cho mai cũng hiệu quả hơn. Cụ thể, các giống hoa mai phổ biến hiện nay bao gồm:
– Mai vàng (hoàng mai): hoa mọc thành chùm, có cuống dài treo lơ lửng dọc theo cành. Cánh hoa mỏng, màu vàng, có mùi thơm kín đáo.
– Mai tứ quý (nhị độ mai): là loại mai vàng nở quanh năm. Sau khi cánh hoa rụng hết ở giữa bông hoa còn lại 2,3 hạt nhỏ và dẹt màu đen bóng.
– Mai trắng (bạch mai): Hoa mới nở có màu hồng nhạt, sau chuyển sang trang, có mùi thơm nhẹ.
– Mai chiếu thủy: hoa nhỏ, lá nhỏ mọc thành chùm màu trắng và thơm ngát về đêm. Thường được trồng trang trí ở hòn non bộ hoặc trong chậu sứ.
– Mai ghép: là loại mai được các nghệ nhân hoa cảnh ghép từ nhiều loại mai: hoa to, nhiều lớp, nhiều cánh, nhiều mùi. Được trồng trong các chậu sứ lớn, rất khó chăm sóc mai vàng.
– Hồng mai: Tên khoa học của cây Hồng mai là Jatropha pandurifolia thuộc cây thân gỗ, chiều cao chỉ khoảng 1 – 4cm. Lá cây màu xanh thẫm, mọc đơn lẻ và xẻ thùy. Hoa hồng mai 5 cánh, màu hồng xinh và nhị hoa vàng tươi. Hoa mọc thành cụm ở các đầu nhánh và nở rải rác quanh năm chứ không chỉ vào mùa xuân. Quả của hồng mai khi chín thì có màu nâu đen.
Ngoài những loại mai phổ biến nhất ở trên, Việt Nam còn có nhiều loại mai khác. Chẳng hạn như cây mai hoa đăng, cây mai dương, cây mai chỉ thiên (cây mai vạn phúc, cây mai tiểu thư), cây thanh mai, cây mai hoàng yến, cây hoa mai đá, cây tùng tuyết mai, cây mai nhật, cây mai thái, cây cẩm tú mai, cây mai rừng (mai núi), cây bạch tuyết mai,…
Kỹ thuật trồng – nhân giống và chăm sóc mai vàng
Điều kiện trước khi trồng – nhân giống
Mai vàng có thể trồng được quanh năm nhưng để chăm sóc mai vàng tốt nhất, hãy gieo hạt vào tháng 2 âm lịch, sau khi hạt vừa chín và mang đi gieo tươi không qua quá trình xử lý, thời gian bảo quản. Thời gian thích hợp để sang cây vô chậu là từ tháng 10 âm lịch của năm trước đến tháng 2 âm lịch của năm sau đây là thời gian thích hợp cho cây hình thành mô sẹo và nảy chồi mới.
Ánh sáng là yếu tố rất quan trọng trong quá trình sinh trưởng và phát triển và chăm sóc mai vàng. Cần đảm bảo thời gian cây nhận được ánh sáng ít nhất là 6 tiếng/ ngày. Nếu cây không nhận đủ ánh sáng sẽ sinh trưởng và phát triển kém, ít ra hoa hặc có thể không ra hoa.
Mai vàng ưa khí hậu nóng ẩm, cây có khả năng chịu đựng và phát triển ở nhiệt độ cao hơn mức giới hạn trong thời gian dài và cây sẽ phát triển kém trong điều kiện thời tiết lạnh dưới 10oC. Nhiệt độ thích hợp cho chăm sóc mai vàng, để cây phát triển tốt nhất là khoảng từ 25 – 30oC.
Đất trồng mai
Cây mai khá dễ tính về mặt đất trồng. Do đó, chăm sóc mai vàng, bạn có thể trồng bằng đất thịt, đất cát pha, sét pha, đất phù sa, đất đỏ bazan,… khi trồng chậu có thể sử dụng các loại giá thể tơi xốp giúp thoáng khí, giữ ẩm và thoát nước tốt như: mụn dừa, trấu hun, vỏ đậu phộng, đất sạch chuyên dụng (Tribat chuyên cho cây mai, Đất sạch hữu cơ chuyên hoa – kiểng Sfarm,… khá tiện lợi đồng thời bổ sung dinh dưỡng cơ bản cho cây).
Loại phân bón chăm sóc mai vàng
Phân hữu cơ được xem là nguồn dinh dưỡng chính để bổ sung, chăm sóc mai vàng. Phân hữu cơ giúp cho cây phát triển cách quấn rễ mai con bền vững, khỏe mạnh, hoa sai và bền hơn.
Các loại phân hữu cơ được sử dụng chủ yếu chăm sóc mai vàng như: phân bò, phân trùn quế, đạm cá, bánh dầu, dynamic, bounce back… bên cạnh đó có thể kết hợp bón phân tổng hợp NPK vào các thời điểm then chốt như đầu năm tạo cành nhánh mới (NPK 30-10-10) và giai đoạn phân hóa mầm hoa, kích thích ra hoa để cây phát triển một cách tốt nhất.
Tiến hành trồng hoặc nhân giống
Nhân giống cây hoa mai vàng bằng các phương pháp gieo hạt, ghép cây, giâm cành và chiết cành.
Gieo hạt: nhân giống bằng gieo hạt thường được tiến hành vào cuối tháng 9, trước hết vào tháng 5-6 thu hái hạt tốt, trước khi gieo làm đất thành luốn, mở rãnh sâu, cách 6-7cm gieo 1 hạt, tưới nước, phủ đất dày 4-5cm, mùa xuân năm sau, khi mọc cây con đem trồng và chăm sóc mai vàng.
Ghép cành: ghép là phương pháp thường dùng nhất. Chồi ghép là chồi giống tốt, có thể ghép lên cây đào, mận. Thời gian ghép vào tháng 8-9. Cành ghép phải là cành chồi mập 1 năm, bóc vẩy chồi, chọn cây mận hoặc đào cao trên 10cm, bổ vỏ cây làm gốc ghép thành hình chữ T, cắt mảnh ghép cắm vào, buộc chặt, sau 30 ngày bóc dây buộc.
Nếu chồi ghép còn màu xanh là ghép thành công. Đến mùa đông, việc cần làm để chăm sóc mai vàng là lấp đất cho gốc và chồi ghép để tránh gió khô của mùa đông, mùa xuân năm sau tiến hành cắt ngọn chồi ghép, cách chỗ ghép 1cm, để thúc nhanh tốc độ sinh trưởng.
Nếu chồi ghép khô là ghép không thành công và phải ghép lại. Có thể dùng phương pháp ghép nêm như ghép các cây khác. Điều đáng chú ý là cây ghép sống không để ánh nắng chiếu vào.
Hình ảnh cây mai vàng trong ngày Tết người Việt
Giâm cành: nhân giống cây hoa mai vàng bằng giâm cành nói chung không phức tạp, dễ làm nên được nhiều người áp dụng. Thời gian giâm cành thường vào đầu xuân và cuối thu, trước hết chọn cành khỏe mọc 1 năm, cắt cành dài 12-15cm làm cành giâm (nếu có điều kiện nhúng vào thuốc kích thích ra rễ) cắm thẳng vào luống, lấp đất lại, phía trên chỉ để 1 chồi (cao khoảng 2-3cm) lộ ra khỏi mặt đất. Sau khi cắm cành tưới nước đẫm, chăm sóc mai vàng cần chú ý che bóng không để mặt trời chiếu, tốt nhất là thường xuyên tưới nước, nếu đậy thêm tấm nilon có thể tăng tỷ lệ sống.
>>mai vàng gốc nhớt là gì?kỹ thuật ghép mai gốc nhớt cơ bản?
Nếu chưa làm lều nilong, trước mùa đông có thể phủ lên một lớp cỏ khô rồi đậy tấm nilong để giữ ẩm, giữ ấm. Mùa xuân cất tấm che. Đến mùa xuân năm thứ 3 mới có thể đem trồng. Tỷ lệ sống cành giâm phụ thuộc vào loài, tỷ lệ sống của mai hoa trắng cao hơn các loài khác. Các loài khác có tỷ lệ sống cao nhất là 30%.
Chiết cành: phương pháp chiết cành đơn giản hơn, tỷ lệ sống cao hơn. Thường tiến hành chiết vào mùa xuân. Trước hết chọn cành cây mọc 1-2 năm, nén đất vào vết cắt cành. Khi chiết cần chú ý bảo đảm ẩm đất chỗ cắt vòng, không được quá ướt, mùa xuân chiết, mùa hè ra rễ.
Bầu đất chiết cành mai